Асцярожна! Магчыма, гэтыя гісторыі вас натхняць часцей размаўляць па-беларуску! «Моцныя Навіны» пагутарылі не толькі з тымі, хто сустракаў беларускамоўных замежнікаў, але таксама і з палякамі, расіянамі і нават французам, якія вучылі беларускую. Атрымаліся вельмі душэўныя размовы.
Ад кахання да беларускай мовы – адзін крок
Самая простая матывацыя пачаць размаўляць па-беларуску – калі з’яўляецца каханы чалавек з Беларусі. Нам расказалі некалькі гісторый. Хлопец з Польшчы вывучыў беларускую, каб стасавацца з каханай на яе роднай мове. Некаторыя паспелі стварыць сям’ю. Напрыклад, адна дзяўчына расказала пра кліентку, якая выйшла замуж за нідэрландца і пачала вучыць яго беларускай, нават рэпетытара нанялі. Гэта файна, калі чалавек прыйшоў да беларускай праз каханне.
Некалькі гісторый былі звязаныя з навучаннем ва ўніверсітэце. На некаторых спецыяльнасцях замежныя студэнты могуць выбіраць мову навучання. Вось, напрыклад, што расказала Алена:
«У мяне быў універсітэцкі выкладчык немец, прыехаў да нас па абмену, па праграме Інстытута Гётэ. Ен размаўляў толькі па-беларуску, спецыяльна вучыў мову. Рускую спачатку ўвогуле не разумеў, вывучаў ужо тут, шмат пазней за беларускую. І ёсць два сябры немцы, якія таксама вучылі беларускую на замежнай філалогіі падчас навучання, і цяпер добра ёй валодаюць. Дарэчы, калі спрабую размаўляць з імі па-руску, напісаны тэкст часткова разумеюць, на слых – нічога».
Сустрэць замежніка-прадаўца, які заўсёды стараецца некалькі слоў сказаць па-беларуску, можна проста на кірмашы. Вось што расказала Кацярына:
«Парай словаў перакідваюся з узбекам на базары, ён нас разумее. “Смачна есці”, “да пабачэння”, “дзякуй” – заўсёды кажа. Яшчэ кажа, што час ад часу слухае радыё “Культура”. А ўзбекскую, дарэчы, амаль не ведае, бо вырасціла цётка – выкладчыца рускай мовы. Ён не любіць трасянку, яму падабаецца, калі прыгожа размаўляюць. Не ведаю нават, як адрознівае».
Аднойчы напілася і ўзгадала, што прадзед быў беларусам
Яшчэ адна прычына, якая так ці іначай паўплывала на жаданне вывучаць беларускую, гэта карані. Вось такая гісторыя атрымалася ў Вольгі:
«Я расіянка і выкладчыца ва ўніверсітэце, вывучаю мову ўжо як год. Адным вечарам я была п’яная і выпадкова ўспомніла, што мой прадзед быў беларус з Віцебскай вобласці. Пачала спампоўваць падручнікі па беларускай мове для другога-трэцяга класаў беларускіх школ, але пасля спампоўкі заснула. Раніцай зразумела, што ў мяне цяпер ёсць электронныя падручнікі па новай мове, так чаму б не пачаць яе вывучаць? Ужо два разы была ў Беларусі (вось зараз я ў Мінску), прынцыпова толькі па-беларуску размаўляю. Нядаўна выступала ў МДЛУ на беларускай. Да слова, мой выкладчык беларускай мовы таксама расіянін, жыве ў Беларусі».
У Міхала з Польшчы бабуля і дзядуля – з Беларусі, размаўлялі па-беларуску. Як прызнаўся хлопец, яму захацелася зацвердзіць, што гэта частка яго ідэнтычнасці:
«Калі палавіна маіх продкаў карысталася гэтай мовай, то і я павінен яе ведаць. Магчыма, я таксама бунтаваў супраць таго, што блізкая мне культура знікае. Акрама гэтага, беларуская мова мне проста падабалася».
Міхал адзначае, што ў яго жыцці быў такі час, калі размаўляць па-беларуску ён мог толькі сам з сабой. Цяпер у яго паболела сяброў, якія прыехалі ў Польшчу з Беларусі. І што цікава, для сваёй творчасці малады чалавек таксама выбраў беларускую мову.
«Мне часта цяжка сфармуляваць добрыя складаныя тэксты па-беларуску, таму мне трэба кандэнсаваць думкі ў простыя і таямнічыя фразы – можна сказаць “пісаць шыфрам”, а гэта, мне здаецца, вельмі добра пасуе для жанра постпанк, які я граю».
Пачуў – палюбіў – стаў вучыць
Наступны наш герой Кірыл – з Расіі – марыў жыць у Гродна з 2010 года, і вось некалькі гадоў таму нарэшце пераехаў.
Ён шмат вандраваў па беларускіх вёсках і чуў простую мову, ці іншымі словамі – трасянку, і яму падабалася, як размаўляюць бабулі і дзядулі. Потым у Мінску пачуў ужо больш літаратурную беларускую мову і захацеў вучыць.
«Напэўна, ёсць рэчы, якія не патлумачацца: у мяне такая любоў да беларускай, безумоўная, якая не патрабуе тлумачэння. Пачуў – палюбіў – стаў вучыць: чытаць кнігі, глядзець кіно ў перакладзе, шукаць беларускамоўнае асяроддзе. І адшукаў – усе мае знаёмыя і сябры тут размаўляюць па-беларуску».
У хлопца багата планаў: хоча паступаць на беларускую філалогію і павышаць свой узровень, каб праз гады атрымаць магчымасць дапамагаць у навучанні іншым. А пакуль ён знайшоў беларускамоўную працу, для душы.
«Калі хтосьці сапраўды не разумее, што я кажу, канечне, пераходжу на рускую, бо мэты кагосьці крыўдзіць не маю. Бываюць пытанні кшталту “а навошта?”. Тады адказваю, як і вам – проста люблю беларускую і ўсё. Калі я не кажу, што з Расіі, то людзі амаль ніяк не рэагуюць. Часам дзякуюць за беларускую, часам бачна, што здзівіліся, але нічога не кажуць, мо саромеюцца. У мяне ж яшчэ знешнасць не самая стандартная для Беларусі (усходняя), таму, пэўна, я выклікаю кагнітыўны дысананс у кагосьці».
Француз Габрыэль расказаў, што, на жаль, амаль больш не практыкуе беларускую, але штосьці засталося ў памяці. Прызнаецца, што мала з кім гутарыць. Хлопец дзевяць гадоў таму вучыўся ў Беларусі і наведваў тэатральную школу.
«Для мяне няма малых моў. Няважна, у якой краіне я ёсць, я хачу вучыць мову той краіны, дзе знаходжуся. Ну і вось, крок за крокам, я зацікавіўся. Мне увогуле вельмі падабаюцца мовы».
Малюся на беларускай мове
Яшчэ адзін паляк Марыюш пражыў год у Беларусі і таму вельмі палюбіў беларусаў, іх характар і падыход да жыцця. Яго зацікавіла беларуская гісторыя і культура, таму ён вырашыў вывучыць і мову. Спачтку вучыўся самастойна: глядзеў відэа ў YouTube, чытаў беларускія кнжікі і артыкулы. Потым паступіў на беларускі філфак у Варшаве, бо адкрыў турфірму і хацеў ладзіць экскурсіі па Беларусі. На жаль, планы не ўдалося здзейсніць праз пандэмію каранавіруса.
Тым не менш хлопец не кідае думкі пра турфірму. Цяпер ён папаўняе веды і вучыцца ў магістратуры беларусістыкі. Прызнаецца, што асаблівых складанасцяў пры вывучэнні не ўзнікае, бо раней ён ужо вучыў рускую мову і тыповыя польскія праблемы (рухомыя націскі, іншыя некаторыя гукі) было няцяжка пераадолець.
«Праблема была іншая: не было дзе карыстацца беларускай мовай, у сувязі з чым у мяне трохі складвалася ўражанне, што яна – музейны эксапанат. Усе гэта змянілася, калі бліжэй пазнаёміўся з беларускай дыяспарай», – кажа хлопец.
Марыюш карыстаецца беларускай мовай паўсюль: на працы (піша дактарат па беларускай літаратуры), у вольны час (сустрэчы з сябрамі, танцы) і нават молячыся, бо наведвае літургіі па-беларуску.
Скончыць гэты матэрыял хацелася б гісторыяй дзяўчыны, якая перайшла ў жыцці на беларускую, бо сустрэла амерыканца, які лепш за яе размаўляў па-беларуску.
«Мы пазнаёміліся 11 гадоў таму ў Вашынгтоне на вячэры у маіх сяброў. Ён амерыканец, дыпламат на пенсіі, які вельмі любіць нашу краіну і лічыць беларусаў соллю зямлі. Да пандэміі ён часта прыязджаў і здымаў на Палессі, а вось Мінск ён не любіць. Мы з ім дасюль на сувязі».
Сёння, у Дзень роднай мовы, віншуем вас са святам і зычым адчуць сваю адметнасць і ўнікальнасць праз беларускую мову! Пагадзіцеся, гэта так прыемна, калі людзі з іншых краін спрабуюць размаўляць з вамі па-беларуску і шчыра цікавяцца нашай культурай!
